Historia Norwegii

„Historia Norwegii (do roku 1814)” to pierwsza na polskim rynku wydawniczym akademicka książka poświęcona dziejom tego kraju. To poniekąd także duża część historii całej Skandynawii, gdyż na przestrzeni wieków Norwegia niejednokrotnie dzieliła wspólną historię z Islandią, Danią i Szwecją. Autor wychodzi od pradziejów Norwegii, przedstawia wyprawy wikingów, początki państwa norweskiego, walki o utrzymanie jedności państwa czy proces chrystianizacji. Następnie omawia dzieje monarchii, wojen domowych, unii politycznych oraz drogę do absolutyzmu, nie zapominając przy tym o zachodzących na tych terenach przemianach społeczno-kulturowych, gospodarczych czy demograficznych. Wszystko to dodatkowo obrazuje na mapach i licznych ilustracjach.

Język polski w Norwegii

Książka jest pierwszą próbą opisania języka polskiego młodzieży polskiej zamieszkałej w Norwegii, uczącej się w polskich szkołach w Oslo. Badania podsystemów fonetycznego, fleksyjnego, składniowego i leksykalnego ujmują język polski na wczesnym etapie kształtowania się dialektu polonijnego, ze względu na to, że norweskie skupisko polonijne jest jeszcze dość młode, w przeważającej części należące do najnowszej emigracji z początku XXI wieku. Praca uzupełnia dotychczasową wiedzę o polszczyźnie poza granicami kraju i pozwala na porównania z rozwojem języka polskiego (dialektów polonijnych) w Szwecji i innych krajach należących do germańskiej rodziny językowej.

Początki państw. Dania

Wejście Danii na arenę dziejów to historia brawurowych wypraw wikińskich jarlów na wybrzeża zachodniej Europy i dalej, docierających nawet do wybrzeży Morza Czarnego i Azji Mniejszej. W opowieści o tej części Skandynawii, jak w kalejdoskopie, przeplatają się wątki handlowe (powstanie pierwszych kantorów kupieckich w VIII wieku) i militarne (wojny króla Godfreda z cesarzem Karolem Wielkim), które ukształtowały jej oblicze. Kres lokalnym waśniom i rządom niezależnych jarlów przyniosło panowanie dynastii Jelling, której przedstawiciele z Haraldem Sinozębym na czele skonsolidowali władzę nad całością ziem duńskich. Harald jako pierwszy duński władca przyjął chrześcijaństwo. Jego dzieło kontynuowali syn Swen Widłobrody i wnuk Knut Wielki. Apogeum sukcesów dynastii przypadło na czasy panowania tego ostatniego, gdy Duńczycy przejęli tron angielski i utrzymali go do 1042 roku. Opowieść wieńczy opis rządów króla Swena Ulfssona, kiedy to Dania przekształciła się z wikińskiego królestwa w monarchię w pełni europejską. Kolejni następcy tronu skupiali się na umacnianiu pozycji kraju na politycznej mapie Zachodu, dysponując dużym potencjałem świetnie rozwijającego się państwa.

Początki państw. Norwegia

Początki norweskiej państwowości ściśle wiążą się z epoką wikingów. Był to czas pirackich najazdów, osiedlania się w różnych rejonach europejskiego kontynentu oraz rozwijającej się wymiany handlowej o dalekosiężnym zasięgu. Na fali tych zjawisk, po burzliwym okresie współżycia kilku królestw, w Norwegii powstała jedna monarchia.

Opowieść zaczyna się na przełomie VIII i IX wieku, w momencie gdy mieszkańcy Europy, przede wszystkim Anglii, po raz pierwszy doświadczyli furii Normanów. Następnie przybliża czytelnikowi kluczowe momenty w dziejach formowania się średniowiecznej monarchii norweskiej: bitwę pod Stiklastadir, stoczoną 29 lipca 1030 roku i jej następstwa. Poległy w niej król Olaf Haraldsson, wkrótce został ogłoszony świętym, stając się patronem królestwa i przejścia Norwegów na chrześcijaństwo. Narrację o początkach Norwegii wieńczą działania ostatnich królów-wikingów, Haralda Srogiego i Magnusa Bosego. Ich awanturnicze wojny i podboje przysłoniły w skandynawskiej tradycji inne zjawiska, którym z równą energią patronowali: rozwój miast i struktury kościelnej, powstawanie nowych elit i stanowienie prawa między władcą a poddanymi. Latem 1103 roku skończyła się dla Norwegów epoka wikingów. Kraj wchodził w nowy etap swojego rozwoju.