Kiedy słyszymy słowa „kraje skandynawskie” lub „kraje nordyckie”, od razu wiemy, że chodzi o północne państwa: Szwecję, Norwegię, Danię, Islandię i Finlandię. Zalicza się do nich również terytoria niezależne: Wyspy Owcze, Wyspy Alandzkie, Grenlandię i Laponię. Czasami określa się tak również Estonię i Łotwę.

Potocznie krajami skandynawskimi (jest to sformułowanie węższe od krajów nordyckich) mianuje się państwa wyżej wymienione, natomiast mieszkańcy Szwecji, Norwegii i Danii postrzegają tak tylko siebie. Zaliczanie do tej grupy Duńczyków nie jest zupełnie oczywiste, gdyż Dania nie leży na Półwyspie. Skandynawskim, jednak ze względu na wielkowiekową przynależność Skanii (południowej części Półwyspu) do Danii, te trzy kraje łączy wspólna kultura i historia.

Kraje skandynawskie – skojarzenia

Skandynawia od razu kojarzy nam się z byciem hygge. Jest to duńskie słowo oznaczające wygodę, komfort, zen oraz harmonię ze sobą i ze światem zewnętrznym. Na ten temat powstało już sporo książek, między innymi Hygge. Klucz do szczęścia Meika Wikinga oraz Hygge Marie Tourell Soderberg.

Region ten przywodzi nam również na myśl bycie sisu. Z fińskiego oznacza to być wytrzymałym i mieć silną wolę – tak jak Finowie. W literaturze sisu jest opisane w książce Väinö Linna Tu, pod gwiazdą polarną (Täällä Pohjantähden alla).

Jednymi z pierwszych myśli na temat Skandynawii są również zorza polarna, duńskie Lego i szwedzkie kiszone śledzie.

A co z literaturą krajów północnych?

Literatura nordycka

Nordycka literatura to nie tylko – jak by się mogło wydawać – kryminały. To właśnie w Skandynawii narodziły się sagi. Pierwsze sagi powstały w IX wieku. W wiekach XIII i XIV pisali je klerycy w języku staronordyjskim. Prawiły o wędrówkach, duchach, władcach, magii i pogańskich rytuałach. Tradycyjna saga była tworzona z myślą o ustnym wygłaszaniu, dlatego sag należy słuchać, a nie tylko je czytać. Wywodzą się z tradycji ustnego przekazu i najczęściej tytułowane są od imienia bohatera. Język sag zazwyczaj jest klasyczny oraz cechuje się prostotą i surowością. Ciekawostką jest to, że sagi prawie nigdy nie miały tytułów.

Sagi dzielą się na kilka rodzajów:

• królewskie – historyczne; o ziemiach od Rosji po Dublin, o władcach Danii i Norwegii w IX-XII wieku;
• islandzkie – dotyczą lat ok. 900-1030; sagi rodzinne i rodowe o islandzkich osadnikach;
• rycerskie – przekłady i przeróbki francuskich romansów; oparte na fantazji, śpiewane przez skaldów;
• bohaterskie – inspirowane mitologią germańską;
• współczesne – XII i XIII wiek; o wodzach i biskupach współczesnym autorom.
Oczywiście sagi to tylko krótki wstęp do całej literatury nordyckiej, którą będziemy chcieli Wam przytoczyć w ramach projektu „Na Północ”.

Zdjęcie wzięte z pixabay.com